✍️ نثار احمد (احمدی)
کسی که به سوی گناه و نافرمانی خدا می‌شتابد و هیچ پروای دین و آبروی خود را ندارد، با کسی که نفسش را مهار کرده و با طاعت خدا و عمل صالح به سوی خدا تقرب می‌جوید، تنها در یک نکته با هم تفاوت دارند؛ و آن، زینت یافتن گناه یا برعکس، ایمان و عمل صالح در قلب‌های ایشان است. بدانیم این حقیقت ریشه در قرآن کریم دارد، آنجا که خداوند متعال بر صحابهٔ کرام، این هدیهٔ ویژه‌اش را یادآوری می‌نماید.
لطفاً در معنی این آیت مبارکه دقیق شویم:
﴿ وَاعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِّنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ .﴾ ـ الحجرات: ۷
و بدانید که رسول خدا در میان شماست [و شما باید از او پیروی کنید.] اگر او در بسیاری از کارها از شما پیروی می‌کرد، قطعاً به سختی و مشقت می‌افتادید؛ ولی خدا، ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دل‌هایتان آراسته، و کفر، نافرمانی و گناه را نزد شما ناپسند ساخته است. آنان [که دارای این ویژگی‌ها هستند،] همان رشد یافتگانند.
در ادامه، الله متعال علاقه به ایمان و تنفر از گناه را فضل و بخشش و نعمتی بزرگ از جانب خودش قلمداد می‌فرماید که به اهل ایمان اعطا نموده است:
﴿فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَنِعْمَةً ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾ ـ الحجرات: ۸
[علاقه به ایمان و تنفر از کفر،] فضل و نعمتی بزرگ از سوی خداوند است و خداوند دانای فرزانه است.
الله متعال در جای دیگری عامل اصلی خلاف‌ورزی و گناه‌پیشگیِ کافران، منافقان و افراد ضعیف‌الایمان را مزین شدن گناهان در نظر گنهکاران اعلام می‌دارد:
﴿أَفَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا﴾ ـ فاطر: ۸
❓ پس آیا کسی که عمل بدش برای او آراسته شده و آن را نیکو می‌بیند، [مانند کسی است که هدایت یافته است؟]
چنان‌که الله متعال همین عامل را در تکبّر و سرکشی فرعون و حماقت‌هایش نیز دخیل می‌داند:
﴿. أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا ۚ وَكَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ ۚ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ ﴾ ـ غافر: ۳۷
[فرعون گفت:] وسایلی [برای بالا رفتن به] آسمان‌ها [می‌سازم] تا از خدای موسی آگاه شوم، و البته من او را دروغگو می‌پندارم. و این‌گونه [شیطان] عمل زشت فرعون را برایش آراست، و او از راه حق بازماند. و توطئهٔ فرعون جز در نابودی و زیان نبود.
در مورد گمراهی مشرکان عرب نیز زینت یافتن اعمال زشت در نظر ایشان، به عنوان عامل اصلی رفتارهای غلط‌شان یادآوری شده است:
﴿ إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴾ ـ التوبه: ۳۷
⚠️ تأخیر [و تغییر ماه‌های حرام به ماه‌های دیگر،] سبب افزایش در کفر است که به وسیلهٔ آن، کافران گمراه می‌شوند… کارهای ناپسند آنان، در نظرشان زیبا جلوه کرده است، و خداوند کافران را هدایت نمی‌کند.
براستی که جاهلیت قرن بیستم نیز در همین ورطهٔ فلاکت‌زا غرق شده است؛ اعمال زشت و ناپسندی که فطرت پاک، عقل سلیم و تجارب بشری در طول تاریخ آن‌ها را مردود دانسته، در نزدشان پسندیده جلوه‌گر شده است. ️ از جملهٔ این امور زشت می‌توان به تکبّر و زیاده‌خواهی سردمدارانشان، انحرافات جنسی، بانکداری بر پایهٔ ربا، فروپاشی نظام خانواده و صدها مرض اجتماعی دیگر اشاره کرد.
بنابراین، برای پرهیز از اطالهٔ کلام، به همین مختصر اکتفا می‌کنم و از الله متعال خواهانم تا ایمان، اعمال صالح و اخلاق حسنه را در دل‌های ما بیاراید؛ چنان‌که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در دعای مسنونهٔ خویش، این درخواست را به امت کریمه‌شان تعلیم داده‌اند:
اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيْنَا الإِيمَانَ، وَزَيِّنْهُ فِي قُلُوبِنَا، وَكَرِّهْ إِلَيْنَا الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ، وَاجْعَلْنَا مِنَ الرَّاشِدِينَ.
ترجمه:
بار الها! ایمان را محبوب دل‌های ما گردان، و آن را در دل‌های ما زینت ببخش، و کفر و نافرمانی و گناه را نزد ما ناخوشایند ساز، و ما را از راه‌یافتگان قرار ده.
خوب است که این دعای شریف را حفظ کرده، و در اوقات اجابت، از خداوند بزرگ، این ارزش زندگی‌ساز و حیاتی را به کثرت درخواست کنیم.