الجواب وبالله التوفیق

باید دانست که روزه با داخل کردن چیزی در بدن آن هم از مجاری اصلی (دهان، بینی، فرج و دبر و…) که به این ترتیب شیء وارد شده به معده می‌رسد، می‌شکند؛ نه با خارج کردن چیزی از بدن. البته از این قاعده صورتی از استفراغ که مفسد روزه است استثناء می‌شود.

بنابراین خارج کردن خون از بدن روزه را نمی‌شکند؛ زیرا از خود آنحضرت صلی‌الله علیه وسلم در حالت روزه، انجام حجامت ثابت است. حجامت عملی طبی است که به ذریعه‌ی آن خون فاسد از بدن خارج کرده می‌شود. لذا کشیدن خون در حالت روزه به هر منظوری که باشد، خللی در روزه وارد نمی‌کند؛ البته اگر روزه دار می‌داند که با خون دادن بدنش ضعیف شده و نگه داشتن روزه برایش مشکل می‌شود، در اینصورت انجام این کار کراهیت دارد. به خاطر چنین حکمت و مصلحتی نیز پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وسلم انجام حجامت را در حالت روزه نمی‌پسندیدند؛ چون جسم همه‌ی انسان‌ها یکسان نیست، برخی توانایی ضعف حاصله از خون دادن را ندارند و روزه گرفتن برایشان مشکل می‌شود.

الدلائل:

ـ فی الهندية:

ولا بأس بالحجامة إن أمن على نفسه الضعف أما إذا خاف فإنه يكره وينبغي له أن يؤخر إلى وقت الغروب وذكر شيخ الإسلام شرط الكراهة ضعف يحتاج فيه إلى الفطر، والفصد نظير الحجامة.^([1])

ـ و‌فی تبيين الحقائق:

وكان أنس يحتجم وهو صائم … ولأن الحجامة ليس فيها إلا إخراج الدم فصارت كالافتصاد والجرح.^([2])

ـ وفی المحيط:

إذا أراد أن يحتجم إن أمن على نفسه من الضعف لا بأس به، فأما إن خاف أن يضعفه ذلك، فإنه يكره، وينبغي له أن يؤخر إلى وقت الغروب هكذا ذكر شمس الأئمة الحلواني رحمه الله، وذكر شيخ الإسلام المعروف بخواهر زاده شرط الكراهة ضعفاً يحتاج إلى الفطر والقصد يكون فطر الحجامة.^([3])

(1) الفتاوی الهندیة/ج1/ص253/کتاب الصوم/الباب الثالث فیما یکره للصائم…/داراحیاء التراث العربی/الطبعة الأولی.

(2) تبیین الحقائق شرح کنزالدقائق/ج2/ص169/کتاب الصوم/باب مایفسد الصوم …/مکتبه اشرفیه.

(3) المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی/ج2/ص563/کتاب الصوم/الفصل السادس فیما یکره للصائم…/مکتبه رشیدیه.

و الله اعلم بالصّواب