آیا جایز است که یک حیوان باردار را قربانی کرد؟ اگر جایز است، پس با جنین چکار کنیم؟
الحمدلله،
علماء درباره جواز قربانی کردن چهارپایان اهلی (گاو و گوسفند و بز و شتر) اگر باردار باشد، اختلاف رأی دارند؛ جمهور اهل علم آنرا جایز می دانند، و باردار بودن حیوان را بعنوان عیوب قربانی – که منجر به عدم صحت آن خواهد شد – ذکر نکرده اند.
و تنها شافعیه آنرا جایز نداسته و قربانی حیوان باردار را منع کرده اند.
در کتاب دائره المعارف فقهی آمده : «جمهور فقهاء باردار بودن را عیبی برای قربانی نمی دانند، بر خلاف شافعیه (که آنرا مانعی برای قربانی کردن می دانند)، و گفتند : قربانی کردن آن صحیح نیست و کفایت نمی کند، زیرا بارداری موجب فاسد شدن جوف و نتیجتا نامرغوب شدن گوشت می شود». “الموسوعه الفقهیه الکویتیه” (۱۶ / ۲۸۱).
و در کتاب ” حاشیه البجیرمی علی الخطیب ” (۴ / ۳۳۵) که از کتب شافعیه است، آمده : «و حیوان باردار کفایت نمی کند، و این رای معتمد در مذهب (شافعیه) است، زیرا حمل موجب نقصان گوشتش می شود، و تنها برای زکات درست است، زیرا هدف از آن نسل است نه مرغوبیت گوشت».
رای راجح همان رای جمهور است، چنانکه شیخ محمد بن ابراهیم رحمه الله – مفتی اسبق – فرمودند : «قربانی کردن گوسفند باردار صحیح است، بشرطیکه از عیوب قربانی که در شرع وارد شده سالم باشد». “فتاوی ورسائل الشیخ محمد بن إبراهیم” (۶/۱۴۶) .
و درباره جنین؛ اگر بصورت زنده خارج شود، باید ذبح شود و بعد خورده شود، ولی اگر مرده بیرون آید؛ جمهور علماء گفتند : خورده می شود، زیرا ذبح جنین تابع ذبح مادرش است.
و از ابوسعید خدری از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت است که فرمود : « ذَکَاهُ الْجَنِینِ ذَکَاهُ أُمِّهِ ». یعنی : « ذبح جنین (همان) ذبح مادرش است». أبو داود (۲۸۲۸)، ترمذی (۱۴۷۶) وابن ماجه (۳۱۹۹) وأحمد (۱۰۹۵۰) و البانی در ” صحیح الجامع ” (۳۴۳۱) .
اما حنفیه گفتند : باید بعد از بیرون آمدن حتما ذبح شود، وگرنه حلال نیست و حکم مردار را دارد.
شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید : «قربانی کردن حیوان حامله جایز است، و اگر جنینش مرده بیرون آید؛ ذبح او همان ذبح مادرش است (یعنی اگر مادرش ذبح شود، حکم ذبح جنین هم داده می شود) و این رای شافعی و احمد و دیگران است، و فرقی ندارد که موی بدن (جنین) روئیده باشد یا خیر، ولی اگر زنده بیرون آید باید ذبح شود.
امام مالک گفته : اگر مو بر بدن داشت حلال است، وگرنه خیر .
و در نزد ابوحنیفه بعد از بیرون آمدن باید ذبح شود وگرنه حلال نیست». مجموع الفتاوی (۲۶ / ۳۰۷).
و بعضی از علماء گفتند : خوردن جنین حیوان مکروه است، به دلایل طبی