اسلام علیکم قاری صاحب خدای د وکری چی ښه وی
د دی سوال په هکله که لژ وضاحت ورکری
مثلا زما هم دیری روژی دی چی شرحی عذر می درلوه نمی شوی نویلی حساب ی رانه ورکهدی پوهیژم نه چی سومره دی حال دا چی ما یی فدیه هم ورکری وه
خو فکر کرم چی شریعت دا وای چی سری صحتمند شی باید بیایی قضایی ادا کری.
یوه خور د امریکا څخه
«««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««««
خلاصه د پوښتنې: هغه څوک چې د شرعي عذر له امله د روژو قضا پرې شوې وه، فدیه یې هم ورکړې وه، خو اوس روغ شوی دی، آیا بیا به قضا راوړي او که نه؟
او که د قضا روژو دقیق تعداد هېر شوی وي، څه باید وشي؟
الجواب وبالله التوفيق
يا الله توفيق رانصيب کړئ د صحيح جواب!
په شریعت کې روژه نیول د هر بالغ او قادر مسلمان لپاره فرض دي. که څوک د شرعي عذر (لکه ناروغۍ، امیندوارۍ، زچګي، یا داسې کوم حالت چې روژه نیول ورته ضرر رسوي) له امله روژه نه شي نیولی، نو دا معافیت لري.
که ناروغي داسې وي چې د رغېدو امید نه وي، نو د فقهاوو په اتفاق دا شخص مکلف دی چې د روژې د هرې ورځې په بدل کې مسکین ته د خوراک فدیه ورکړي. خو که د ناروغۍ د ښه کېدو امکان وي، نو روژه به وروسته قضا راوړي، فدیه یې نه بس کېږي.
د شرعي دلایلو تائید الله تعالی فرمایي:
﴿وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ﴾
(البقرة: ۱۸۵)
ژباړه: او که څوک ناروغ وي یا په سفر کې وي، نو (پر هغه روژه نه ده لازمه، خو) باید په نورو ورځو کې یې قضا راوړي.
دا آیت ښکاره دلیل دی چې که څوک د ناروغۍ له امله روژه نه نیسي، نو وروسته به یې قضا راوړي.
حدیث شریف عَنْ عَائِشَةَ رضي الله عنها قَالَتْ: كَانَ يَكُونُ عَلَيَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ، فَمَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقْضِيَهُ إِلَّا فِي شَعْبَانَ، قَالَ يَحْيَى: الشُّغْلُ مِنَ النَّبِيِّ ﷺ، أَوْ بِالنَّبِيِّ ﷺ.
(متفق علیه)
ژباړه: عایشه رضی الله عنها فرمایي: “پر ما به د رمضان روژې پاتې شوې وې، خو ما به نه شوای کولی چې قضا یې راولم مګر په شعبان کې.”
د دې حدیث څخه دا معلومېږي چې د روژو قضا ضروري ده، او د قضا راوړلو لپاره ټاکلی وخت نشته، خو باید ژر تر ژره ادا شي.
امام نووي رحمه الله فرمایي:
“که ناروغي داسې وه چې د رغېدو امید یې و، نو قضا راوړل لازمي دي، او که د رغېدو امکان نه و، نو بیا فدیه بسنه کوي.”
(المجموع شرح المهذب)
امام ابن قدامة رحمه الله وایي:
“که څوک ناروغ و، خو وروسته یې روغتیا ومونده، نو فدیه ور کول نه کافي کيږي، بلکې قضا به راوړي.”
(المغني)
خلاصه د بحث دا شوه
که د روژې په ورځو کې ناروغ وې او دا ناروغي موقتي وه، اوس چې روغ شوی یې، نو قضا راوړل درباندې لازم دي، حتی که فدیه دې ورکړې وي هم.
او که ناروغي داسې وه چې د رغېدو امکان یې نه و، او ته اوس هم کمزوری یې، نو فدیه کافي کيږئ.
که ته پوره روغ شوی یې او اوس د روژو نیولو طاقت لرې، نو باید روژې قضا راوړې، ځکه چې فدیه یوازې د هغو خلکو لپاره ده چې د رغېدو هیڅ امید نه لري.
که ته اوس صحتمند یې، نو د پاتې روژو قضا راوړه، ځکه چې دا د شریعت حکم دی. فدیه یوازې هغه مهال کفایت کوي، کله چې د رغېدو امکان نه وي.
که د قضا روژو دقیق تعداد هېر شوی وي، څه باید وشي؟
او دويمه مسئله که یو شخص ته معلومه نه وي چې د شرعي عذر له امله څو روژې پرې پاتې دي، نو د شریعت قاعده دا ده چې باید خپل وس مطابق اندازې ته مراجعه وکړي او د هغه مطابق روژې قضا راوړي.
الله سبحانه وتعالی فرمایي:
﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ﴾
(التغابن)
ژباړه: “له الله تعالی څخه ووېرېږئ څومره چې وس لرئ.”
او دغه شان رسول الله ﷺ فرمایلي:
“إِذَا أَمَرْتُكُمْ بِأَمْرٍ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ”
(صحیح البخاري او صحیح مسلم)
ژباړه: “کله چې زه تاسو ته یو امر وکړم، نو څومره چې وس لرئ، هغه ادا کړئ.”
امام نووي رحمه الله فرمایي:
“که یو شخص ته د خپلو قضا روژو دقیق شمېر معلوم نه وي، نو باید د خپل غالب ګمان پر اساس عمل وکړي او دومره قضا راوړي چې ډاډمن شي.”
(المجموع)
امام ابن عابدین شامي رحمه الله فرمایي:
“که د قضا روژو تعداد له یاده وتلی وي، نو باید تر هغه وخته قضا راوړي، څو چې یقین حاصل شي چې ټولې روژې پوره شوې دي.”
(رد المحتار)
خلاصه د بحث دا شوه
د خپل وس مطابق د پاتې روژو اټکل وکړه.
او غالب ګمان او د زړه ډاډ ته مراجعه وکړه.
نو تر هغه وخته قضا راوړي، څو یقین پیدا شي چې پور ادا شوی دی.
او که بیا هم شک وي، نو لږ نورې روژې قضا راوړي، تر څو اطمینان حاصل شي.
خلاصه د بحث دا شوه
په اسلام کې اساني ده، نو د خپلې اندازې مطابق قضا راوړي او د الله تعالی څخه مغفرت وغواړه. الله تعالی ستاسو اخلاص ته ګوري، نه د روژو دقیق شمېر ته!
والله أعلم بالصواب
فإن كان صوابا فمن الله وإن كان خطأ فمني ومن الشيطان والله ورسوله بريئان منه.
که ليکنه درسته او مفيده وي دا د الله سبحانه وتعالی په توفيق او مدد سره او که غلطيانې په کښي موجود وي دا زما کمزورئ ده او ما پري خبر کړي مننه .
………………………..
الجواب الصحيح : دارالافتاء دعوت نیوز
—————————
نوټ..
او ضرور ئي شير کړئ مننه .
مننه له هغه چا نه چې ليکنه ئي وه لوستله او د ګوتو نښه يې پرېښوده.!
