الجواب الصحيح : خالد منصور هډه وال
ایا په دې شپه کې ځانګړي عبادات کول د شریعت له نظره مشروع دي؟
د دې شپې په اړه د قرآن کریم، احادیثو او فقهاوو له اقوالو څخه څه وضاحت موندل کېږي؟
شب برات په اړه د علماوو نظر څه دی؟
الجواب وبالله التوفيق
په اسلامي شریعت کې د پنځلسم شعبان شپه د ځانګړو عباداتو لپاره نه ده ثابت شوې. انفرادي عبادتونه او دعاګانې جایز دي، خو اجتماعي مراسم او د دې شپې لپاره ځانګړې دودونه د سنت خلاف دي. مسلمان باید د قرآن او صحیح احادیثو مطابق ژوند وکړي او هره شپه د الله تعالی له مغفرت څخه برخمن شي.
رسول الله ﷺ یوازې یو ځل په دې شپه کې د جنت البقیع زیارت کړی دی. له دې څخه دوام او پابندي نه ثابتېږي.
امام نووي په “المجموع” کې د دې شپې لپاره ځانګړي عبادتونه بدعت ګڼلي دي.
ابن تیمیه انفرادي عبادت جایز ګڼلی، خو اجتماعي مراسم یې د سنت خلاف ګڼلي دي.
امام ابن جوزي په “تذکرة الموضوعات” کې زیات روایتونه موضوع بللي دي.
الله تعالی هره شپه د تهجد په وخت کې اسمان دنیا ته نزول کوي.
رسول الله ﷺ فرمایي:
> ينزل ربنا تبارك وتعالى كل ليلة إلى السماء الدنيا حين يبقى ثلث الليل الآخر، فيقول: من يدعوني فأستجيب له…
(صحیح بخاري: حدیث ۱۱۴۵)
دا نزول هره شپه واقع کېږي، نه یوازې د شعبان نیمایي شپه.
“شب برات” دوه کلمې دي چې یوه له فارسي او بله له عربي څخه اخیستل شوې ده:
شب: د فارسي ژبې کلمه ده چې د شپې معنا لري.
برات: د عربي ژبې کلمه (ھمزې سره) ده چې د براءت یا نجات په معنا کارېږي.
په عربي کې “براءت” د خلاصون، برائت او نفرت څرګندولو ته ویل کېږي.
که “برات” د ھمزې پرته استعمال شي، دا د سنسکرت څخه اخیستل شوی او په فارسي کې د نقد یا مقدر معنا ورکوي. په اردو کې دا لفظ د واده په مراسمو کې د ناوي اوله شپه د ملاقات لپاره کارېږي.
د دې کلمې خالص عربي نه کېدل دا ښايي چې دا اصطلاح د اسلامي نصوصو برخه نه ده.
د شعبان د نیمایي شپه چې په عامه توګه د شب برات په نوم یادیږي، په اسلامي ټولنو کې د یوې فضیلتناکې شپې په توګه مشهوره ده. ځینې خلک دا عقیده لري چې په دې شپه کې د بندګانو د تقدیرونو فیصلې کیږي او الله تعالی خپلو بندګانو ته مغفرت کوي. د دې موضوع د وضاحت لپاره اړینه ده چې په قرآني آیاتونو، نبوي احادیثو او د اسلامي علماوو په نظرونو تکیه وشي.
د قرآن کریم په سورة الدخان کې یوې مبارکې شپې ته اشاره شوې چې په هغې کې د الهي فرمانونو پرېکړه کیږي. خو د مفسرینو په متفق نظر، دا شپه لیلة القدر ده چې په رمضان المبارک کې وي. د شعبان د نیمایي شپې په اړه په قرآن کې ښکاره دلیل شتون نه لري.
د احادیثو په رڼا کې د دې شپې په اړه ځینې روایتونه راغلي دي چې ځینې محدثینو د سند له پلوه ضعیف ګڼلي دي. یو روایت کې راغلي چې الله تعالی په دې شپه کې خپلو بندګانو ته مغفرت کوي، پرته له هغه چا چې شرک کوي یا له خلکو سره کینه ساتي. دا روایت امام ابن ماجه نقل کړی دی، خو د سند له کمزورتیا سره مخ دی.
رسول الله صلی الله علیه وسلم یوازې یو ځل په دې شپه کې د جنت البقیع زیارت کړی دی. له دې څخه دا زده کیږي چې د دې شپې لپاره د قبرونو زیارت ځانګړې پابندي نه ده په کار. یوازې کله ناکله د نیک نیت سره د قبرونو زیارت کول د سنت پیروي ګڼل کیږي.
فقهاوو په دې اړه مختلف نظریات وړاندې کړي دي. د امام نووي او ابن تیمیه په وینا، په دې شپه کې انفرادي ډول عبادت کول جایز دي، خو په دې کې ټولنیز مراسم یا ځانګړي عبادتونه د شریعت برخه نه دي. امام ابن جوزي په خپلو لیکنو کې زیات روایتونه موضوع ګڼلي دي.
د الله تعالی نزول د صحیح احادیثو په رڼا کې هره شپه د تهجد په وخت کې کیږي. د دې نزول ځانګړې نسبت د شعبان د نیمایي شپې لپاره په صحي احادیثو کې نه دی راغلی.
په فقهي لحاظ د دې شپې لپاره ځانګړي عبادات، د حلوې او نورو خوراکونو چمتو کول او د ګولۍ پټاکیو کارول مناسب نه دي. که څوک غواړي په دې شپه کې دعا، ذکر او نفل لمونځ وکړي، نو دا جایز دی، خو دا باید د ځانګړې پابندۍ یا وجوب په ډول نه وي. د دې شپې روژه نیول په ځانګړې توګه سنت نه ده، خو د شعبان په نورو ورځو کې د روژې نیول مستحب دي.
الله تعالی د شعبان د نیمایي شپې په مهال د ټولو بندګانو حالت ته ګوري او هغوی ته مغفرت کوي، پرته له هغه چا چې شرک کوي یا له خلکو سره کینه لري.
په پایله کې باید زموږ عمل یوازې د قرآن او سنت مطابق وي، او د هغه څه پیروي وکړو چې رسول الله صلی الله علیه وسلم او صحابه کرامو زموږ لپاره ټاکلي دي.
فإن كان صوابا فمن الله وإن كان خطأ فمني ومن الشيطان والله ورسوله بريئان منه.
که ليکنه درسته او مفيده وي دا د الله سبحانه وتعالی په توفيق او مدد سره او که غلطيانې په کښي موجود وي دا زما کمزورئ ده او ما پري خبر کړي مننه .
—————————
نوټ..
او ضرور ئي شير کړئ مننه .
مننه له هغه چا نه چې ليکنه ئي وه لوستله او د ګوتو نښه يې پرېښوده.!
يو ځل ئي ولولئ خامخا او بيا ئي ملګرو سره شير کړئ
❥ོ| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى םבםב وَعَلَى آلِםבםב ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد♥🫀
❥ོ| اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى םבםבٍ وَعَلَى آلِםבםב ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد🌱🤍
*******************************************************
د دعوت نیوز رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت نیوز رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت نیوزبانکي پته: Islamic Bank AC # 00105100585219
د واټس آپ شمېره: WhatsApp: +93 747 162 162
*******************************************************
Support Dawatnews Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawatnews Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
Islamic Bank AC # 00105100585219
Account for international payments: 00105100585219
WhatsApp:+93 747 162 162
*******************************************************
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله وخیراً!
*******************************************************
یادونه: په دعوت نیوز کې نشر شوي لیکنې او تبصرې یوازي د لیکوالو نظر څرګندوي، د دعوت نیوز توافق ورسره شرط نه دی.
Commentaries and articles published here, represent the views of their authors solely. They do not reflect the editorial policy of the website