۷- د معلوم او نا معلوم له مخې د اسم اقسام :
د معلوم او نا معلوم له مخې اسم په معرفه او نکره باندې ويشل شوی دی :
معرفه :
معرفه هغه نوم دی چې معنی او مقصد يې معلوم وي لکه : الکعبة ، القرآن .
نکره :
هغه نوم دی چې معنی او مقصد يې معلوم نه وي لکه : کتابً، سعدٍ.
چې غالباً تنوين اخلي .
که وغواړو اسم نکره اسم معرفه جوړ کړو داسې کوو :
الف : د ال جمع کول له اسم نکره سره لکه : ال+ نکره = الکتاب .
ب : د يو معرفه اسم سره يو ځای کول لکه : نکره + معرفه = کتاب المعلم يا نکره +ک = کتابک
د اسم معرفه اقسام :
اسم معرفه په ضمير ، اسم اشاره ، عَلَم ، اسم موصول ، معرف بال ، معرفه به اضافه سره ويشل شوی دی .
ضمائر :
ضماير د ضمير جمع ده ضمير هغه حرف يا کلمه ده چې د اسم پر ځای کارول کيږي او د تکرار مخنيوی کوي .
جَاء ألاستاد وَ هَو مُکَرم ، په دې جمله کې هو ضمير دی .
د ضمير قسمونه : ضمير په دوه ډوله دی متصل او منفصل :
متصل ضمير هغه دی چې په يوازې توګه نه استعماليږي بلکي د اسم ، فعل او حرف سره پيوسته وي .
لکه د (تَ) ضمير په کَتبَ کې يا د (کَ) ضمير په نَصَرکَ .
منفصل ضمير: هغه ضمير دی چې په يوازې توګه کارول کيږي لکه هَو ، نَحنُ او نور .
د منفصل ضمير اقسام :
اقسام :
د متکلم (خبرې کوونکي ) ضمائز (انا ، نحن ) .
د مخاطب ضمايز (أنتَ ، أنتِ ، أنتما ، أنتن ، أنتم ) .
د غايب ضماير ( هو ، هی ، هما ، هم ، هن ) .
انا : د مفرد مذکر او مؤنث (يوازې نارينه او ښځې) لپاره .
نحن : د جمع مذکر او مؤنث لپاره .
أنتَ : د مفرد مذکر لپاره .
أنتِ : د مفرد مؤنث لپاره .
أنتما : د دو کسانو لپاره که مذکر وي يا مؤنث.
أنتن : د مؤنث جمع لپاره .
آنتم : د جمع مذکر لپاره .
هو : د غايب مفرد مذکر لپاره .
هی : د غالبه مفرد مؤنث لپاره .
هما : د غالب دوو مذکر او مؤنث لپاره
هم : غايب جمع مذکر لپاره
هن : د غايب جمع مؤنث لپاره
د مفعول منه ضميرونه :
له (هغه لره ) .
لها ( هغې لره ) .
لي (مالره ) .
لکم (تاسې لره ) .
لهم (هغوی لره ) .
لنا (مونږ لره ) .
تاء الفاعل لکه : رأيتُ ، رآيتَ .
ياء متکلم لکه :قلمي ، أبي .
الف الاثنين لکه : ذهبا
کاف الخطاب لکه : رأيتک ، لک
واو الجماعة لکه : ذهبوا
ها غیبة لکه : به ، أعطه
نون النسوة لکه :ذهبن
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
که تاسو غواړئ چې علمي او تحقیقاتي لیکنې او مقالې مو په دعوت نیوز کې خپرې شي نو لاندې لینک کیکاږئ او مونږ ته په انلاین بڼه خپله لیکنه را واستوئ؛
https://dawatnews.com/submit-article/
شرعي پوښتنه:
که کومه شرعي پوښتنه لری دمهربانی له مخې لاندې فورم ډک کړی او خپله پوښتنه ثبت کړئ.