قرآنکريم په يو ځل نه دی نازل شوی بلکي په څو ځله په ۲۳ کلونو کې نازل شوی دی چې څه د هجرت څخه مخکې په مکه او څه د هجرت څخه وروسته په مدينه او څه د سورتونو پشان او څه د آيتونو په ډول ، څه په غزواتو کې ، څه د ورځې او څه د شپې نازل شوی دی .
د مکي او مدني تعريف :
د مکې او مدنې په تعريف کې راحج قول دا دی چې : هغه سورتونه چې هجرت څخه مخکې په مکه کې نازل شوي مکي او هغه سورتونه چې د هجرت څخه وروسته په مدينه کې نازل شوي مدني بلل کيږي .
د مکي او مدني تر مينځ فرق :
مکي سورتونه :
۱- د انبياء قصې ډيرې پکې بيان شوې وي .
۲- آيتونه يې لنډ لنډ وي .
۳- په هغه کې کفار وعيد باندې تهديد شوي دي .
۴- د عقيدې او ايمان د ارکانو څخه بحث کوي .
۵- د احکامو لکه : لمونځ ، زکات ، حج ، روژې او جهاد څخه بحث نه کوي .
۶- د عباداتو ، معاملاتو او آدابو د تطبيق له اصولو څخه بحث کوي .
۷- قسم ډير پکې ياد شوی وي .
مدني سورتونه :
۱- آيتونه يې اوږه وي .
۲- زيات د اهل کتابو څخه بحث کوي ځکه چې رسول الله صلی الله عليه وسلم د یهودو تر څنګ ژوند کولو .
۳- په هغه قصې ډېرې کمې وي .
۴- عبادات او احکام په تفصيلي ډول بيان شوی وي .
۵- د حکومت او ټولنې د تنظيم څخه بحث کوي .
۶- د جهاد څخه بحث کوي .
۷- د شريعت د احکامو څخه بحث کوي .
د مکي او مدني سورتونو پېژندل :
د مکي او مدني سورتونو د پېژندلو لپاره دوې طریقې دي سماعي روايت او قياسي ، سماعي دا چې مونږ د نزول خبر را رسيدلی يا روايت شوی دی .
او قياسي دا چې : ټول هغه سورتونه چې (يا أيَّها الناس ) پکې راغلی وي ، او يا پيل په حروف مقطعات شوی وي لکه : آل عمران ، البقره او نور مکي سورتونه دي .
او ټول هغه سورتونه چې په هغه کې د مخکې امتونو او پيغمبراتو قصې ، فرائض ، احکام او حدود بيان شوي وي او يا د منافقينو بيان پکې شوی وي مدني سورتونه دي .
د قرآنکريم لومړی نازل شوی سورت ، سورت علق دی : [اقرأ باسم ربک … ] تر [ما لم يعلم] پورې (رواه البخاري و مسلم ) .
(مختصر الأتقان في علوم القرآن ص ۵۸-۵۴)
الشبکة الأسلامية الأفغانية (دعوت نیوز.کام)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
که تاسو غواړئ چې علمي او تحقیقاتي لیکنې او مقالې مو په دعوت نیوز کې خپرې شي نو لاندې لینک کیکاږئ او مونږ ته په انلاین بڼه خپله لیکنه را واستوئ؛
https://dawatnews.com/submit-article/
شرعی پوښتنه:
که کومه شرعی پوښتنه لری دمهربانی له مخی لاندی فورم ډک کړی او خپله پوښتنه ثبت کړي.