علم اسباب نزول يا شأنزول هغه علم دی چې د سورتونو او آيتونو د نزول د سبب ، وخت او ځای څخه بحث کوي .
د قرآنکريم نزول دوه قسمه شوی دی : اول قسم ابتداء ، او دوهم قسم د واقعې او سوال څخه وروسته نزول .
علم أسباب نزول خاص اهميت لري لکه : د شرعي حکم د حکمت او سبب پېژندل ، د حکم صحي تشخيص ، په معنی کې د اشکال لرې کول ، ځکه تفسير پرته د نزول د سبب له پېژندلو څخه ممکن نه دی ، علم اسباب نزول د قرآن د معنی د پوهېدو لپاره ډير مهم دی .
د شأنزول يا اسباب نزول له مخکې د آيتونو اقسام :
اول – قسم د کوم سبب پرته د قرآن نزول ، چې اکثراً قران همداسې نازل شوی دی .
دوهم – د يو سبب ، واقعې يا سوال په ارتباط نزول چې ځنې اسباب يې په لاندې ډول دي :
د يوې واقعې مينځته راتلو وروسته دا [وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ] آيت نازل شو (صحيح البخاري).
رسول الله صلی الله عليه وسلم چې کله د صفا غوندۍ ته وخوت قريشو ته یې نارې کړې هغوی يې د الله تعالی د عذاب څخه ووېرول ابولهب د رسول الله صلی الله عليه وسلم مقابل کې ګوستاخې وکړه او بيا دا ايت نازل شو [تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ] ( صحيح البخاري ۴۷۷۰ ) .
همدارنګه يوې ښځې د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه د ظهار د حکم په باره کې سوال وکړ ، د هغه سوال په ځواب دا آیتونه نازل شول [قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ]( المجادله ).
ژباړه : بې شکه الله د هغې ميرمنې وينا واوريده چې د خپل ميړه په هکله ستا سره بيا بيا ږغېږي او الله جل جلا له ته فرياد کوي او الله جل جلا له تاسې دواړو پوښتنه او ځواب اروي . بې شکه الله جل جلا له اوريدونکی او ليدونکی دی .
همدارنګه د بدر په غزا کې يو صحابي د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه د غنائمو په باره کې پوښتنه وکړه چې بيا دا آیت نازل شو : [يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأَنفَالِ قُلِ الأَنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُمْ] (الأنفال :۱ ) .
ژباړه: (ای محمده!) له تا څخه د غنيمتونو په هکله پوښتنه کوي . ووايه چې غنيمتونه د الله او د هغه د رسول دي . نو بايد چې له الله نه وډار شئ ، خپلې داخلي اړېکې مو سره روغې او د الله او د هغه د رسول اطاعت وکړئ که تاسې مؤمنان ياست .
او بيا د غنمت د ويش د سوال په ځواب کې دا آيت نازل شو :[ وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى..] (الأنفال :۴۱) .
ژباړه : پوه شئ (ای مسلمانانو!) چې څه مو غنيمت کړل نو پنځمه برخه يې د الله ، رسول ، د رسول د خپلوانو ، يتيمانو ،مسکينان…
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
که تاسو غواړئ چې علمي او تحقیقاتي لیکنې او مقالې مو په دعوت نیوز کې خپرې شي نو لاندې لینک کیکاږئ او مونږ ته په انلاین بڼه خپله لیکنه را واستوئ؛
https://dawatnews.com/submit-article/
شرعی پوښتنه:
که کومه شرعی پوښتنه لری دمهربانی له مخی لاندی فورم ډک کړی او خپله پوښتنه ثبت کړي.