ترتيب او تحقيق: خالد منصور هډه وال
د اسلام سپېڅلې مبارکه دین د عقیدې او عبادت د پاکوالي په اساس ولاړ دی. په دې دین کې ډېر مبارک اذکار، دعاګانې او کلمات شتون لري چې د انسان لپاره د ایمان پیاوړتیا، د الله جل جلاله رضا او د اروا د سکون وسیله ګرځي. له دې مبارکو اذکارو څخه ځینې په صحیح احادیثو کې په ښکاره ډول ثابت دي، او ځینې د شخصي ذکر او دعاوو په ډول رامنځته شوي دي.
کله چې د شپږو کلمو یادونه کېږي، نو لومړی کلمه “لا إله إلا الله محمد رسول الله” د اسلام بنسټ ګڼل کېږي. دا کلمه د هر مسلمان د عقیدې اساسي ستنه ده. په دې کلمه کې دا حقیقت څرګندېږي چې د عبادت وړ یوازې یو الله جل جلاله دی او محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم د هغه نبي او رسول دی. دا کلمه نه یوازې د ایمان اعلان دی، بلکې د الله جل جلاله د لویوالي په وړاندې د انسان عاجزي څرګندوي.
دویم کلمه “اشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شریک له وأشهد أن محمداً عبده ورسوله” د شهادت کلمه ده، چې په وضو او نورو خاصو حالاتو کې د دې لوستل د ډېرو فضیلتونو لامل ګرځي. رسول الله صلی الله علیه وسلم د دې کلمې د لوستلو فضیلت بیان کړی، چې چا دا وویل، د جنت دروازې ورته پرانیستل کېږي.
د تمجید په کلمه کې الله جل جلاله ته د پاکۍ، حمد او لویوالي نسبت کېږي. د “سبحان الله”، “الحمد لله”، “الله اکبر” او “لا حول ولا قوة إلا بالله” اذکار په بېلابېلو احادیثو کې د ډېرو ثوابونو وړ ګرځول شوي دي.
د توحید کلمه د الله جل جلاله د یوازیني حاکمیت او بې مثاله قدرت اعلان کوي. دا ډول الفاظ په ځینو دعاګانو کې موندل کېږي، خو د دې کلمې ټول تفصيلي ترتیب په کوم ځانګړي حدیث کې نه دی راغلی.
استغفار د الله جل جلاله څخه د خپلو ګناهونو د بخښنې غوښتلو نښه ده. په قرآن او سنت کې د بېلابېلو استغفارونو ذکر شوی، خو د شپږو کلمو په منځ کې ذکر شوې استغفار ځانګړې دعا په دې ترتیب سره ثابت نه ده. د سید الاستغفار لوستل تر ټولو غوره ګڼل کېږي.
د کفر د رد دعا کې د الله جل جلاله څخه د کفر او شرک څخه پناه غوښتل کېږي. دا دعا هم په همدې ترتیب سره په کوم حدیث کې نه ده راغلې.
شپږ کلمې د اسلامي ذکرونو یوه ټولګه ده چې په ذکر او دعا کې ځانګړی اهمیت لري. دا کلمې د ایمان، توحید، استغفار او د الله تعالی ستاینه بیانوي. لومړۍ دوه کلمې (کلمه طيبه او کلمه شهادت) د ایمان اساسي ستنې دي او په قرآن او صحیح احادیثو کې په صراحت سره راغلي دي. پاتې کلمې د مختلفو اذکارو مجموعه ده چې د یادونې او دعا لپاره مستحب حیثیت لري.
لومړي دوه کلمې (طيبه او شهادت) په صحیح احادیثو کې په صریح ډول ثابتې دي.
پاتې کلمې د مختلفو اذکارو مجموعه ده چې په ذکر او دعا کې فضیلت لري.
د دې کلمو ترتیب د شرعي حکم پر بنسټ نه دی راغلی، خو د عام ذکر او عام دعا لپاره لوستل یې ګټور دي.
د دې خبرې خلاصه دا ده چې دغه شپږ کلمې د برصغیر ځینو علماوو مشهوري کړې دي، پر ځای یې چې خلکو ته اصلي دعاوې، د هغو فضیلتونه او په احادیثو کې ثابت اذکار ور وپېژندل شي، په خپله خوښه دعاوې او احادیث داسې سره ګډ کړل او بیا یې خلکو ته داسې وړاندې کړل لکه دا چې فرض وي. د دې سختۍ او زیاتي له امله د خلکو په منځ کې دا خبره مشهوره شوه چې ګواکي دا شپږ کلمې د یادولو لپاره ضروري دي.
دې کار یو بل زیان هم وکړ، چې خلک د اصلي اذکارو او دعاوو له فضیلت او اهمیت څخه ناخبره پاتې شول،
په همدې ډول د دې مجوزو شپږو کلمو د یادولو لپاره دومره شدت او مبالغه وشوه چې زموږ د ماشومانو ډېری برخه د سیدالاستغفار او د سهار او ماښام د مسنونو اذکارو له اهمیت څخه بې برخې پاتې شول.
په دې کلمو کې زیاتره داسې عربي الفاظ شامل دي چې د قرآن کریم الفاظ دي او د الله تعالی ستاینه څرګندوي، خو د دې کلمو ترتیب او نومونه په شرعي لحاظ هېڅ ثبوت نه لري. هغه څوک چې دا کلمې نه وي یاد کړي، په هغه باندې هېڅ عیب نشته.
البته په دې کلمو کې ځینې داسې اذکار او دعاوې شته چې په احادیثو کې ثابت دي او له نبي کریم صلی الله علیه وسلم څخه روایت شوي دي، هغه اذکار یادېدل ګټور دي.
خو دا خبره چې چا ته دا شپږ کلمې یاد نه وي، نو ګواکي د هغه ایمان کمزوری دی، دا یو لوی غلط فهم دی. کلمې یادول یا نه یادول د ایمان معیار نه دی او نه هم په دې باندې کوم اضافي فضیلت ثابت دی.
خلاصه دا شوه د بحث!
نو دا کلمې په خلکو باندې فرض ګڼل او د هغو یادول واجب ګڼل یوازې ناپوهي ده.
د اسلام مبارک دین د یادونې او دعا لپاره بېلابېل اذکار او کلمات وړاندې کړي دي چې د ایمان، توحید، استغفار او د الله پاک ستاینې څرګندونه کوي. د دې ذکرونو په منځ کې هغه شپږ کلمې ځانګړی شهرت لري چې زموږ په ټولنه کې د دیني زده کړې او روزنې برخه ګرځېدلې دي. که څه هم د دې کلمو ترتیب او نومونه په احادیثو کې په دې بڼه نه دي راغلي، خو د هر کلمې الفاظ او معنا د قرآن کریم او احادیثو مختلفو ځایونو کې موجود دي.
لومړي څلور کلمې، یعنې کلمه طيبه، کلمه شهادت، کلمه تمجید او کلمه توحید په صحیح احادیثو کې په ښکاره توګه راغلي دي. دا کلمې د توحید، ایمان، او د الله ستاینې په اړه څرګند او سپېڅلي پیغامونه لري. پاتې دوه کلمې، یعنې کلمه استغفار او کلمه رد کفر، که څه هم په یوه ځانګړي روایت کې په بشپړه بڼه نه دي راغلي، خو د دوی ټول الفاظ د احادیثو څخه ثابت دي او د دعا په توګه د سلف صالحینو په اذکارو کې ځای لري.
په پای کې باید وویل شي چې لومړۍ دوه کلمې (طیبه او شهادت) په صحیح احادیثو کې په ښکاره ډول ثابتې دي، خو پاتې نور کلمات د ځینو اذکارو او دعاګانو څخه اخیستل شوي دي. مسلمانانو ته په کار ده چې د صحیح ثابتو اذکارو او دعاګانو په لوستلو او یادولو ټینګار وکړي، ځکه همدا کار د ایمان پیاوړتیا او د الله جل جلاله رضا ترلاسه کولو غوره لاره ده. الله تعالی دې موږ ټول د حق پیروان وګرځوي او د بې بنسټه بدعتونو څخه دې وساتي.
الله تعالی دې موږ ته په ریښتیني ډول د دین اسلام سم درک او د هغې د عملي کولو توفیق راکړي،
آمین یا رب العالمین!
والله تعالی اعلم بالصواب
يو ځل ئي ولولئ خامخا او بيا ئي ملګرو سره شير کړئ
❥ོ| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى םבםב وَعَلَى آلِםבםב ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد♥🫀
❥ོ| اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى םבםבٍ وَعَلَى آلِםבםב ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد🌱🤍
*******************************************************
د دعوت نیوز رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت نیوز رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت نیوزبانکي پته: Islamic Bank AC # 00105100585219
د واټس آپ شمېره: WhatsApp: +93 747 162 162
*******************************************************
Support Dawatnews Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawatnews Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
Islamic Bank AC # 00105100585219
Account for international payments: 00105100585219
WhatsApp:+93 747 162 162
*******************************************************
عزیزان گرانقدر:
لطفاً این مضامین خیلی مهم و حیاتی را با تمام خانواده، اقارب، دوستان، و همکاران تان شریک سازید، و در رشد فکری، عقیدتی، ایمانی و وجدانی همنوع تان اقلاً یک امر خیری را، مایه ی حصولِ صدقات جاریه ی تان سازید.
جزاکم الله وخیراً!
*******************************************************
یادونه: په دعوت نیوز کې نشر شوي لیکنې او تبصرې یوازي د لیکوالو نظر څرګندوي، د دعوت نیوز توافق ورسره شرط نه دی.
Commentaries and articles published here, represent the views of their authors solely. They do not reflect the editorial policy of the website