دختم شرعی حیثیت
سوال :-بعضـــی خلـــګ پـــه خپـــل مړی پســې دایــصال ثــواب په نـیت اویا دمصیبتوددفع په خاطرختمونه کوی چې په دی کی دخوراک ترتیبـات هـم نیول شوی وی اوله مدرسوحافظان یـاطالبان راغواړی اوټول قران شـریف په ډیرلنډوخت کې ختمه وی دشرعت له له نظره داعمل څنګه ده ؟
ځواب :-په مروجه ختم قرانکریم دهنــدسندعلمـــاوومتفق دی چی مـــکروه اوبدعت ده که څه هم بعضی کتابونـه جـوازورکوی لکه
حضرت مولاناعبدالحی (رح) لیکې
یکره ان قرواجهراًلاخلالــــــــــ ـــــه باستماع الـــقران وهوفـــــــــــرض فی خزانة الروایات فــی التاتـار خانیـــــــــــه عن المحـــــــــیط من المشائخ من قال ان ختـم الــقران بالجماعةجهرا ویسمی سپـــاره خواندان بالفارسیه مکــــــــــروه وفی القنیه عن شـرح الســـــــــــــر خسـی یکره للقوم ان یقرؤجملة لتضمنها ترک الاستمــــــــــــاع والانصات بهما وعن فتــــــاوی ابی الفضل الکرمانی لابــــــاس به وفی النهایه من المشــــــائخ من قـال قرأة الـــــقران بالاجـــزاء الثلاثیــــــــــن مـکروهة لمافـیــه من الخلـــط وفی المـجبـــــــــتی والعامة جــوزه بدعــة حــــــــسنه نفع المــــــــــــــــــــــ ــــــــــفتی والسائل ص۱۰۹ مکروه دی که يي په زوره واي ځـــــکه چـی په اوریــــدودی قرنکریم کی خلل راځی حـالــنـکه اوریـدل دقــــران کریم فرض دی اوپه خزانـــة روایــات کی له تاتارخانیه نه نقل کــوی په حواله دی محیط چی بعــــضی مشـــائـــخوویلی چی ټول ختم دقران په زوره کــــول چی په فارسی کی ورته سپـاره خــــواندان وایي مکروه دی اوقنیه کی لـــه شرح سر خسی نه دی چی مکروه دی د قـوم دپاره ویل دټول قران ځکه چی پـه دی کی اوریدل اوپټه خوله کیدل نه لحاظ کیــــــږی اوپــــه فتـــاوی دابی الفـــضل کرمانی کی دی چی پـــروايي نشـته په نهـــــــــایــــــــه کــــــښی دی چی بعـــضی مشائخوویلی چـــی د ټـــــول قران خـتم کــول مـــــکروه دی اوپــــه مجـــتبی کی دی چــــی عـــامــوعلماووجوازورکړیا وبـدعــت حـسنــــه یی ورتـه ویـــلی ده
دی پورته عباراتومطـلــب داشـــوچې دټول قران ختم کول مــکروه ده ځـــکه چی هغه څو خـــرابـــیانــولـــره متضمن ده اول داچـــه پـــه هــغه کی داستماع اوانصات لحاظ نه کیږی اوبل داچه پــه هغه کی دسجدی تلاوت لحاظ هم نه کیږی اوبل داچه په هغه کــــی هغه خلـــګ هم شرکت کـــوی چې دصحیح ویلودقران تـوان نه لری اوبل داچه دتیزې له وجه په هغــــه کی ضرورغلطې راځې چې دابـــه دثـــواب پرځای اوبـــال شـــې اوبل داچه دهــــغوحافظانواو طالبانوپه نیت کې هـــم څه فــــرق وی چې هغه دخواراک اویاروپولالـــــچ ده
لهذاکه بلکل دا اعتدال نه کارواخلودومره به ووایوچې صرف یوه ســـپاره ختم کول اویونفرچی صحیح قران یی زده وې ووايي اونـورپټه خـوله ناست وې دابه جائزوی اوامیدده چې مـــرده تـــه يي ثواب ورسیــــږې اوپه دی کې دحافـظانــو،طالـبـــــانو رابللوته هم ضرورت نه پاته کــــیږی چې بیادهغوی نیتونه اصلاح شی بلکې صرف دکلې امام اوپه خپل کورکې داسې شخص پیداکیدای شی چې دایوه سپــــاره ختـــم وکــــړی اوپــــه دی کـــې پورتــــنی خرابیانی هم نشته والله اعلم
حضرت مولاناعبدالحی (رح) لیکې
یکره ان قرواجهراًلاخلالــــــــــ ـــــه باستماع الـــقران وهوفـــــــــــرض فی خزانة الروایات فــی التاتـار خانیـــــــــــه عن المحـــــــــیط من المشائخ من قال ان ختـم الــقران بالجماعةجهرا ویسمی سپـــاره خواندان بالفارسیه مکــــــــــروه وفی القنیه عن شـرح الســـــــــــــر خسـی یکره للقوم ان یقرؤجملة لتضمنها ترک الاستمــــــــــــاع والانصات بهما وعن فتــــــاوی ابی الفضل الکرمانی لابــــــاس به وفی النهایه من المشــــــائخ من قـال قرأة الـــــقران بالاجـــزاء الثلاثیــــــــــن مـکروهة لمافـیــه من الخلـــط وفی المـجبـــــــــتی والعامة جــوزه بدعــة حــــــــسنه نفع المــــــــــــــــــــــ ــــــــــفتی والسائل ص۱۰۹ مکروه دی که يي په زوره واي ځـــــکه چـی په اوریــــدودی قرنکریم کی خلل راځی حـالــنـکه اوریـدل دقــــران کریم فرض دی اوپه خزانـــة روایــات کی له تاتارخانیه نه نقل کــوی په حواله دی محیط چی بعــــضی مشـــائـــخوویلی چی ټول ختم دقران په زوره کــــول چی په فارسی کی ورته سپـاره خــــواندان وایي مکروه دی اوقنیه کی لـــه شرح سر خسی نه دی چی مکروه دی د قـوم دپاره ویل دټول قران ځکه چی پـه دی کی اوریدل اوپټه خوله کیدل نه لحاظ کیــــــږی اوپــــه فتـــاوی دابی الفـــضل کرمانی کی دی چی پـــروايي نشـته په نهـــــــــایــــــــه کــــــښی دی چی بعـــضی مشائخوویلی چـــی د ټـــــول قران خـتم کــول مـــــکروه دی اوپــــه مجـــتبی کی دی چــــی عـــامــوعلماووجوازورکړیا وبـدعــت حـسنــــه یی ورتـه ویـــلی ده
دی پورته عباراتومطـلــب داشـــوچې دټول قران ختم کول مــکروه ده ځـــکه چی هغه څو خـــرابـــیانــولـــره متضمن ده اول داچـــه پـــه هــغه کی داستماع اوانصات لحاظ نه کیږی اوبل داچه پــه هغه کی دسجدی تلاوت لحاظ هم نه کیږی اوبل داچه په هغه کــــی هغه خلـــګ هم شرکت کـــوی چې دصحیح ویلودقران تـوان نه لری اوبل داچه دتیزې له وجه په هغــــه کی ضرورغلطې راځې چې دابـــه دثـــواب پرځای اوبـــال شـــې اوبل داچه دهــــغوحافظانواو طالبانوپه نیت کې هـــم څه فــــرق وی چې هغه دخواراک اویاروپولالـــــچ ده
لهذاکه بلکل دا اعتدال نه کارواخلودومره به ووایوچې صرف یوه ســـپاره ختم کول اویونفرچی صحیح قران یی زده وې ووايي اونـورپټه خـوله ناست وې دابه جائزوی اوامیدده چې مـــرده تـــه يي ثواب ورسیــــږې اوپه دی کې دحافـظانــو،طالـبـــــانو رابللوته هم ضرورت نه پاته کــــیږی چې بیادهغوی نیتونه اصلاح شی بلکې صرف دکلې امام اوپه خپل کورکې داسې شخص پیداکیدای شی چې دایوه سپــــاره ختـــم وکــــړی اوپــــه دی کـــې پورتــــنی خرابیانی هم نشته والله اعلم
( توضيح سنت فی ردالبدعت ) کتاب دوهم باب ( دجنازی اومیت مسائل ) A.G.RAYYAN