ترجمه: صفیه مخدومی
یکی از وظایف زن مسلمان این است که انگیزه‌های شناخت اخلاق برتر را رشد دهد و بر آن پایبندی کند و به فرزندان یاد دهد و به آنان بر انجام دادنش کمک کند و به روش پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم و هدایت سلف صالح در چنگ زدن به اخلاق و سلوک آشنا سازد و این کار بزرگی است، سپس فرزندانش را بر چگونگی دریافتن این اخلاق برتر و تطبیق آن رشد دهد همه‌ی این موارد انگیزه و دلایل ایمان و تمسک جستن به آن است، و خوب است که مادر فرزندان را بر حفاظت و وقایه از رفتارهای اشتباه و اخلاق ناپسند کمک کند.
آیات و احادیث نبوی و نمونه‌های رفتاری صحابه و سلف صالح بر جنبه‌ی اخلاقی و رفتاری دلالت می‌کند از جمله به برخی اشاره می‌کنیم:
الله متعال از زبان لقمان حکیم فرموده است: ﴿وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ﴾ [لقمان: 18-19].
«و با تکبر از مردم روی مگردان و در زمین خرامان راه مرو، چون الله هیچ متكبر فخر فروش را دوست ندارد. و در راه رفتن خود میانه روی (را پیشه) کن و صدایت را آهسته بدار، همانا بدترین آوازها، آواز خران است ».
﴿يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ﴾ [لقمان: 16].
« پسر جانم! بدان که اگر آن (عمل) به اندازه دانه خردلی باشد و در دل سنگی یا در آسمان‌ها و یا در زمین باشد، الله آن را می‌آورد (و مورد محاسبه قرار می‌دهد)، چون الله باریک بین (و) آگاه است».
رسول اکرم صلی الله علیه و سلم می‌فرماید: «كُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». «هر كدام از شما مسؤول است، و از هريك از شما، درمورد زير دستانش سؤال خواهد شد». [بخاری، 853]..
و نیز فرموده است: «مَا نَحَلَ وَالِد وَلدا من نَحلٍ أفضَل مِن أدَبِ حُسن الخُلُقِ». [ترمذی 1952]. «هیچ هدیه و بخششی از جانب پدر برای فرزند بهتر از ادب و اخلاق نیکو نیست»
از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: اولین سخنی که برای فرزندان‌تان آغاز می‌کنید با لااله الا الله باشد و هنگام سکرات مرگ برای‌شان لااله الا الله را تلقین کنید، زیرا هر کسی که اولین و آخرین کلام او لااله الا الله باشد سپس هزار سال هم زندگی کند از یک گناه او هم پرسیده نمی‌شود. [شعب الایمان: 8649].
این ام سلیم بود که فرزندش انس بن مالک رضی الله عنه را به عنوان خادم رسول الله صلی الله علیه وسلم قرار داد و زمانی که در میان راه با انس روبرو شد و از او پرسید که کجا می‌رود، گفت: برای رفع نیاز رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌روم و مادرش از او پرسید که برای رفع کدام نیاز؟ انس گفت: این یک رازی است و نباید چیزی درباره‌اش بگویم. اینجا بود که مادرش او را تشویق نموده و گفت: اگر راز است پس آن را افشا نکن.
در سیرت سلف صالح شیخ عبدالقادر گیلانی در مورد داستانش چنین نقل کرده است: همیشه در هر سخنم راستگویی را برگزیدم، روزی از مکه به قصد طلب علم به سوی بغداد سفر کردم، راهزنی جلوی من را گرفت و گفت: چه مقدار مال همراه توست؟ من نیز از هر آنچه داشتم، خبر دادم، مرا نزد بزرگ راهزنان برد و او پرسید: چه چیزی تو را وادار کرد که راست بگویی؟ گفتم: با مادرم عهد بسته‌ام که همیشه راست بگویم و می‌ترسم بر عهدی که با او بسته‌ام خیانت کنم.
رییس دزدان را ترس فراگرفت و گفت: تو از این می‌ترسی که به عهدی که با مادرت بسته‌ای خیانت کنی ولی من از این نمی‌ترسم که به عهد و پیمان الله خیانت کنم. سپس دستور داد که هر چه از او گرفته‌اند را برایش بازگردانند و گفت: من در نزد تو، از الله متعال توبه می‌کنم و کسانی که با او بودند گفتند: تو در راهزنی، بزرگ ما بودی و اکنون در توبه و بازگشت بزرگِ مایی و همگی به برکت صداقت و راستگویی توبه کردند.