ليکنه: خالد منصور هډه وال الافغاني
د مزدورانو د معاش اړتیا او د انساني احساس مسؤلیت
د یوې عمومي سروې له مخې، د داسې کورنۍ لپاره میاشتنی لګښت داسې اټکل شوی دی چه په نننۍ زمانه کې، د ژوند اړتیاوې ورځ تر بلې زیاتېږي .
او د یوې متوسطې کورنۍ د اړتیاوو پوره کول د ډېر فکر او پلان کولو غوښتنه کوي. په ځانګړي ډول د هغو خلکو لپاره چې د میاشتني معاش پر اساس ژوند کوي، دا اړتیاوې نور هم ستونزمنې دي. د کور د کرایې، خوراکي توکو، او ماشومانو د تعلیم په څېر لګښتونه ورځ تر بلې لوړېږي، خو په ډېرو ځایونو کې معاشونه لا هم د اړتیاوو له معیار سره نه دي برابریږي.
د کورنۍ لپاره د اړتیاوو عمومي انځور
په افغانستان او پاکستان کې د یوې کورنۍ لپاره د میاشتني لګښت د اړتیا اټکل داسې کېدای شي:
په افغانستان کې:
که کور خپل وي، د یو متوسط ژوند لپاره میاشتنی لګښت شاوخوا 15000-20000 افغانۍ ته رسېږي.
که کور په کرايه وي، نو لږ تر لږه 23000-25000 افغانۍ ته اړتیا ده.
په پاکستان کې:
که کور خپل وي، د یوې کورنۍ لپاره میاشتنی لګښت شاوخوا 70000 کلدارو ته رسېږي.
که کور په کرایه وي، دا شمېره نوره هم لوړېږي.
د اړتیاوو تفصیل
د یوې کورنۍ لپاره اساسي اړتیاوې چې په معاش کې باید پام ورته وشي:
کور کرايه: د ښارونو په اساس توپیر لري.
خوراکي توکي: د خوراک د توکو لپاره میاشتنی لګښت لږ تر لږه 15000 افغانۍ دی.
تعلیم: د ماشومانو ښوونځي فیسونه او اړوند لګښتونه شاوخوا 3000 افغانۍ ته رسېږي.
بجلي، ګاز، او اوبه: په ګډه د میاشتني لګښت لپاره شاوخوا 5000 افغانۍ ته اړتیا ده.
ناڅاپي لګښتونه: د ناروغیو او نورو بېړنیو اړتیاوو لپاره د یو څه اضافي عاید شتون مهم دی.
د کارخانو مالکانو او کارګماروونکو مسؤلیت
اسلام موږ ته د انصاف او اعتدال لارښونه کوي. هغه خلک چې نورو ته د کار کولو موقع برابروي، پر هغوی دا مسؤلیت دی چې د خپلو مزدورانو اړتیاوو ته پام وکړي. معاش باید یوازې د کمېدو او زیاتېدو پر معیار نه وي، بلکې د ژوند د اړتیاوو په رڼا کې باید ټاکل شي.
د مناسب معاش اغېز
کله چې یو کارکوونکی خپل میاشتنی معاش په پوره ډول د خپلې کورنۍ اړتیاوو ته وقف کړي او پرې د ژوند اساسي اړتیاوې پوره کړي، نو په کار کې یې کیفیت او خوښي زیاتېږي. برعکس، که معاش د اړتیاوو لپاره کافي نه وي، نو دا یوازې د کارکوونکي ژوند ستونزمن کوي، بلکې د ټولنې په پرمختګ کې خنډونه هم راولي.
په معاشاتو کې باید داسې اضافه وشي چې یوه کورنۍ خپلې لومړنۍ اړتیاوې په ښه ډول پوره کړي، لکه:
1. د خوراک او څښاک معیار ته پام کول.
2. د ماشومانو تعلیم ته فرصت ورکول.
3. د ناروغیو په وخت کې د درملنې توان لرل.
4. ناڅاپي لګښتونو لپاره لږه ذخیره لرل.
په پای کې، ټولو کارګماروونکو او د کارخانو مالکانو ته دا پیغام دی چې د خپلو کارکوونکو اړتیاوو ته پام وکړي. معاشونه باید د ژوند د اساسي اړتیاوو مطابق لوړ کړي. دا یوازې یو انساني مسؤلیت نه، بلکې د اسلام یو اساسي اصول هم دی.
که موږ غواړو یو پیاوړی او متوازن ټولنه ولرو، نو باید د هر انسان ضرورتونه په پام کې ونیسو. هغوی ته د ژوند آسانتیاوې برابرول زموږ دیني او اخلاقي وجیبه ده.
جزاکم الله خیراً!