دیني ارزښتونه – احترام، مزاح او که سپکاوي ؟

آیا د اسلام د تعلیماتو، دینی شعائرو، دیني اشخاصو (مفتي، مولوي، امام، حافظ)، مسجد، اذان، لمونځ، روژه، جهاد او نورو مقدسو موضوعاتو سره د ټوکو، خندا، سپکاوي یا بد رنګ ورکولو حکم څه دی؟

آیا دا کار شرعاً جائز دی که نه؟

ګلاب خان د لغمان ولايت افغانستان

*******************************************************

الجواب وبالله التوفيق
يا الله توفيق رانصيب کړئ د صحيح جواب !

مسلمان ته لازم دي چې خپله ژبه، قلم، او عمل له داسې څه وساتي چې د دیني مقدساتو سپکاوی پکې وي. مزاح د اسلام د اخلاقو برخه ده، خو هر هغه مزاح چې د الله ﷻ، د هغه د رسول، یا د دیني شعائرو تحقیر ته لار هواروي، د هلاکت لامل ګرځي. که څوک د جهالت یا غفلت له امله داسې څه کړي، باید ژر تر ژره توبه وباسي، ځکه ایمان تر هر څه لوړ دی، او د دنیا هره خندا او هر شهرت د آخرت له سزا سره هېڅ ارزښت نه لري.

په اسلامي تاریخ کې داسې ډېرې پیښې دي، چیرې چې خلکو د اسلام د مقدساتو سپکاوی وکړ، او د الله ﷻ غضب پرې نازل شو. فیرعون، ابو جهل، او نور هغه کسان چې د انبیاوو سره یې ټوکې کولې، د دنیا او آخرت ذلت یې ترلاسه کړ.

معاصر علما هم دې موضوع ته جدي توجه ورکړې. د شیخ ابن باز رحمه الله فتوا ده:

“من سخر بشيءٍ مِن دين الله أو من الرسول أو من القرآن، فقد كفر كفراً أكبر”
(مجموع فتاوى ابن باز، ج ۶، ص ۳۷۰)

“څوک چې د الله د دین، د رسول، یا د قرآن سره استهزا وکړي، نو دا واضح کفر دی.”

د مزاح حدونه او احتیاط

اسلام مزاح رد کړی نه دی، بلکې د اخلاقو، احترام، او دیني ارزښتونو دننه یې یو طبیعي او خوږ حقیقت ګڼلی. خو که مزاح د دین د سپکاوي سبب شي، نو دا نه یوازې ممنوع، بلکې د ایمان لپاره خطرناک دی.

ځینې خلک د خلکو د خندولو لپاره د دیني ارزښتونو سره ټوکې کوي، یا د علماوو، مسجد، اذان، لمونځ، روژه، او جهاد سپکاوی کوي، چې دا یو خطرناک کار دی.

دین هغه الهي امانت دی چې د انساني ژوند رڼا ده، د فکري سلامتیا سبب دی، او د حقیقي ازادۍ لارښود دی. د تاریخ په اوږدو کې، هر هغه څوک چې د دیني ارزښتونو سپکاوی ته متوجې شوی، پای یې تل ذلت او رسوایي ته رسېدلی.

رسول الله ﷺ فرمایلي:

“إِنَّ العَبْدَ لَيَتَكَلَّمُ بِالكَلِمَةِ مِنْ سَخَطِ اللَّهِ لَا يُلْقِي لَهَا بَالًا، يَهْوِي بِهَا فِي جَهَنَّمَ”
(بخاري: ۶۴۸۷، مسلم: ۲۹۸۸)

“یو بنده داسې خبره کوي، چې د الله غضب سبب ګرځي، خو دی ورته پام نه کوي، خو همدا خبره یې د جهنم ژورو ته غورځوي.”

د نبوي دورې منافقینو د اسلام او د هغه د شعائرو سپکاوی کاوه، د جهاد او مؤمنانو مسخره یې کوله، خو کله چې الله ﷻ د دوی حقیقت افشا کړ، د دوی پټ نفاق ښکاره شو، او د تاریخ عبرت وګرځېدل.

الله ﷻ د دیني ارزښتونو سپکاوي سخت منع کړی دی. قرآن کریم کې راځي:

> ﴿وَلَئِن سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّمَا كُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ ۚ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ ۝ لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ﴾
(التوبة: ۶۵-۶۶)

ژباړه:
که ته (محمده ﷺ) له دوی وپوښتې، نو وايي به: “موږ خو یوازې خبرې او لوبې کولې.” ته ووایه: “ایا تاسو د الله، د هغه د آیتونو او د هغه د رسول سره ټوکې کولې؟”
بښنه مه غواړئ، تاسو له ایمان وروسته کافر شوئ.

دا آیت د هغو منافقینو په اړه نازل شوی و چې د جهاد او د نبي کریم ﷺ د اصحابو (رضي الله عنهم) په اړه یې ټوکې کولې، الله ﷻ دوی ته واضح اعلان وکړ چې دا عمل یې د ایمان له زوال سره مخ کړ.
د فقهاوو موقف

اسلامي علماوو په ښکاره ویلي چې د دیني مقدساتو توهین، که د مزاح په بڼه وي، که د شهرت لپاره، که د خلکو د خندولو په نیت، دا یو ستر جرم دی.

✅ امام ابن عابدین رحمه الله فرمایي:

> “مَن استهزأ بشيءٍ مِن الدِّينِ أو بِسُنَّةٍ مِن سُنَنِ المُرسَلِين فقَد كَفَرَ”
(رد المحتار، ج ۴، ص ۲۳۱)

ژباړه: که څوک د دین له کومې برخې، یا د انبیاوو له سنت څخه استهزا وکړي، نو کافر شو.

✅ امام نووي رحمه الله وایي:

> “الّذي يستهزئُ بِاللّٰه أو بِرسولِهِ أو بِآيَةٍ مِنْ كِتَابِهِ أَو بِأَحَدٍ مِنْ أَحْكَامِ الدِّينِ فَهُوَ كَافِرٌ”
(روضۃ الطالبین، ج ۱۰، ص ۵۸)

ژباړه: څوک چې د الله، د هغه د رسول، د قرآن د آیت، یا د دین له کوم حکم سره استهزا وکړي، نو کافر شو.

✅ امام قرطبي رحمه الله د توبه سورت د پورته آیت تفسیر کې لیکي:

> “هَذَا دَلِيلٌ عَلَى أَنَّ الْإِسْتِهْزَاءَ بِاللَّهِ وَبِآيَاتِهِ وَبِرَسُولِهِ كُفْرٌ”
(الجامع لأحكام القرآن، ج ۸، ص ۵۷)

ژباړه: دا آیت د دې لپاره دلیل دی چې د الله، د هغه د آیتونو او د رسول سره ټوکې کول کفر دی.

✅ ابن قدامه رحمه الله وايي:

> “مَنْ فَعَلَ شَيْئًا مِنَ الْإِسْتِهْزَاءِ بِالدِّينِ أَوْ بِأَحَدٍ مِنْ شَعَائِرِهِ فَهُوَ مُرْتَدٌّ”
(المغني، ج ۱۰، ص ۷۴)

ژباړه: که څوک د دین یا د هغه له شعائرو څخه د استهزا (ټوکو) عمل وکړي، نو مرتد شو.

دین هغه الهي امانت دی چې د انساني ژوند رڼا ده، د فکري سلامتیا سبب دی، او د حقیقي ازادۍ لارښود دی. د تاریخ په اوږدو کې، هر هغه څوک چې د دیني ارزښتونو سپکاوی ته متوجې شوی، پای یې تل ذلت او رسوایي ته رسېدلی.

د نبوي دورې منافقینو د اسلام او د هغه د شعائرو سپکاوی کاوه، د جهاد او مؤمنانو مسخره یې کوله، خو کله چې الله ﷻ د دوی حقیقت افشا کړ، د دوی پټ نفاق ښکاره شو، او د تاریخ عبرت وګرځېدل.

د اسلام سپکاوی، د دیني مقدساتو توهین، د اسلامي شعائرو په اړه ټوکې کول او د خلکو د خندولو لپاره د دیني ارزښتونو بې عزتي کول، یو خطرناک عمل دی چې په ښکاره ډول د کفر لوري ته ځي.

تاریخ شاهد دی چې فرعون د موسى علیه السلام له دعوت سره استهزا وکړه، ابوجهل د رسول الله ﷺ سپکاوی کاوه، نمرود د الله ﷻ قدرت ته ټوکې کولې، خو پای یې ټول د هلاکت کندې ته ولوېدل. همداسې، د عباسي خلیفه هارون الرشید د دورې یو سړی د قرآن آیتونه د خندا لپاره تحریف کول، خلکو ته به یې ویل: “زه یوازې مزاح کوم!” خو یوه شپه ویده و، چې ناڅاپه یې له خولې دا الفاظ راووتل: “إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ” او سمدستي مړ شو.

رسول الله ﷺ ویلي: “یو بنده داسې خبره کوي، چې د الله غضب پکې وي، خو دی ورته پام نه کوي، حال دا چې همدې خبرې هغه د جهنم ژورو ته غورځولی.” علماوو دا اصول وضع کړي چې که څوک د الله، د هغه د رسول، د قرآن، یا د اسلامي احکامو سپکاوی وکړي، که د مزاح په نیت وي، که د خلکو د خندولو لپاره، دا د ایمان له منځه تللو سبب ګرځي.

دیني شعائر ته احترام د ایمان برخه ده

اسلامي تعلیمات، دیني احکام، مقدسات، علما، مساجد، لمونځ، روژه، جهاد، او نور اسلامي ارزښتونه د درناوي وړ دي. څوک چې د هغوی سره ټوکې کوي، سپکاوی یې کوي، یا ورته غلط رنګ ورکوي، د هغه ایمان د سخت خطر سره مخ دی.

ځینې خلک دا عمل د شهرت، د خلکو د خندولو، یا د مزاح لپاره کوي، خو دا یو خطرناک عمل دی، ځکه چې که دا عمل د سپکاوي په نیت وشي، نو دا کفر دی، او که د ناپوهۍ له امله وي، نو بیا هم دا یو حرام عمل دی، چې سخته ګناه لري.

خلاصه د جواب دا شوه محترمه وروره !

✔ د دیني شعائرو، مقدساتو او اسلامي ارزښتونو توهین کول حرام دي، که څوک دا په قصد سره وکړي، نو دا د کفر حد ته رسیږي.

✔ که څوک دا د ناپوهۍ یا تفریح په نیت کوي، نو دا یو لوی ګناه دی، چې باید توبه ترې وشي.

✔ د مسلمانانو دنده ده چې د اسلام حرمت وساتي، او که څوک د اسلام سپکاوی کوي، باید ورته نصیحت وشي.

✔ دا موضوع یوازې د عامو خلکو لپاره نه، بلکې د هغو کسانو لپاره هم ده چې د شهرت لپاره د دیني مسائلو څخه مزاح جوړوي.

الله ﷻ دې موږ د ایمان په حفاظت توفیق راکړي، آمین.

الله ﷻ دې موږ ته د خپل دین احترام نصیب کړي، زموږ ژبې دې د خیر وسیله وګرځوي، او زموږ ایمان دې د هر ډول فتنو او ګناهونو څخه خوندي وساتي.

فإن كان صوابا فمن الله وإن كان خطأ فمني ومن الشيطان والله ورسوله بريئان منه.

که ليکنه درسته او مفيده وي دا د الله سبحانه وتعالی په توفيق او مدد سره او که غلطيانې په کښي موجود وي دا زما کمزورئ ده او ما پري خبر کړي مننه .

………………………..
الجواب الصحيح : خالد منصور هډه وال
—————————