رحمت الله فیضان
تاوتریخوالی په ریښتیا د انساني تاریخ یوه له تر ټولو اوږده او تراژیدي برخو څخه ده. د قابیل او هابیل کیسه په دې اړه یو څرګند مثال دی چې ښيي څنګه د حرص، ځان غوښتنې او شیطاني وسوسو له امله انسان کولی شي خپل انسانیت له لاسه ورکړي او په یوه تباه کوونکي عمل لاس پورې کړي. له هغې ورځې راهیسې، تاوتریخوالی د انسان په ژوند کې تلپاتې موضوع پاتې شوې ده.
تاریخ ښيي چې جګړې، ظلمونه، او تباهۍ په پرله پسې توګه د انسانانو ترمنځ دښمنۍ ته لاره هواره کړې ده. په ټوله نړۍ کې د قومونو، دینونو او ملتونو ترمنځ دښمنۍ د دې حقیقت څرګندونه کوي چې تاوتریخوالی یوازې د یو وخت یا ځای پورې محدود نه دی. د ټیکنالوژۍ پرمختګ که څه هم د انسانانو لپاره اسانتیاوې برابرې کړي دي ، خو په ورته وخت کې یې تاوتریخوالی او جګړې نور هم خونړي کړي دي. نن ورځ د یوه تڼۍ په فشارولو سره د زرګونو او حتی میلیونونو خلکو ژوند اخیستل کېدای شي.
تاوتریخوالی یوازې فزیکي زیان نه اړوي، بلکې د انسانیت د معنوي ارزښتونو لکه مینه، ورورولي، او شفقت د لمنځه تلو لامل هم ګرځي. دا زموږ دنده ده چې د دې منفي کړنو پر وړاندې د پوهاوي او سوله ییز ژوند لپاره کار وکړو، ترڅو د راتلونکو نسلونو لپاره یو داسې نړۍ پرېږدو چې له مهربانۍ، عدالت او انسانیت څخه ډکه وي.
بخل، کینه، نفرت او تاوتریخوالی هغه منکرات دي چې د انسانانو د شخصي او ټولنیز ژوند لپاره زیان رسونکي دي. دا ځانګړتیاوې د انساني ټولنې په منځ کې د مینې، ورورولۍ او شفقت فضا زیانمنوي او د اختلاف، شخړو او بې اتفاقۍ سبب ګرځي.
د دې منکراتو له منځه وړل جدي اقدامات غواړي، چې پکې لاندې مهم ټکي شامل دي:
۱- د دیني او اخلاقي ارزښتونو پیاوړتیا: د اسلام د مبارک دین لارښوونې موږ ته ښوونه کوي چې له کینې، بخله او نفرت څخه ځان وساتو. د قرآن کریم او نبوي احادیثو پیغامونه باید د خلکو په زړونو کې ځای پر ځای کړو ترڅو هغوی د دې ناوړه اخلاقو مخنیوی وکړي
۲- تعلیم او پوهاوی: ښوونه او روزنه د دې لپاره اړینه ده چې خلک د دې منکراتو بدې پایلې وپېژني. ښوونځي، جوماتونه، او ټولنیز پروګرامونه کولی شي د دې منکراتو پر وړاندې مبارزه کې مهم رول ولوبوي.
۳- ټولنیز عدالت: ډېری وختونه کینه او نفرت د ظلم او نابرابرۍ له امله پیدا کېږي. کله چې ټولنه د عدالت پر اصولو ولاړه وي، خلک له یو بل سره مینه کوي او د یووالي فضا رامنځته کېږي.
۴-د مخامخ خبرو او پخلاینې هڅونه: هغه څوک چې د کینې او نفرت ښکار وي، باید هڅه وشي چې په مستقیم ډول د یو بل سره خبرې وکړي او خپلې ستونزې حل کړي.
۵- د تاوتریخوالي مخنیوی: د تاوتریخوالي د هر ډول عمل پر وړاندې باید سمدستي او جدي اقدامات وشي، ترڅو دا کار د نورو لپاره د عبرت سبب شي.
د دې ټولو اقداماتو سره، یوه داسې ټولنه رامنځته کېدای شي چې مینه، ورورولي او انسانیت په کې حاکم وي.