fiverr یو فریلانسنګ وبسایټ دی چې ډیری خلک په کې د فریلانسرانو په توګه کار کوي. ویل کیږي چې دا پلیټ فارم د اسرائیلو دی، نو پوښتنه دا ده چې آیا په دغه وبسایټ باندې فریلانسنګ کول جایز دي؟ ایا له دغې منبع څخه ګټل شوي پیسې حلال دي؟
🌹دریمه پوښتنه: که یو څوک په بانک کې اکاونټ ولري او د ټولنیزو رسنیو د سپانسر کولو هنر زده کړي او بیا له خپل بانک اکاونټ څخه په استفادې خلکو ته ټولنیزې رسنۍ (لکه فیسبوک، انسټاګرام وغیره) سپانسر کوي او مناسبه ګټه ترې اخلي. آیا دا کار جایز دی؟ په دغې طریقې پیسې ګټل حلال دي؟
الجواب وبالله التوفيق
يا الله توفيق رانصيب کړئ د صحيح جواب!
يادونه اولي پوښتنې جواب مخکې مونږه کړي وو زمونږ فيسبوک باندې او ياهم د دعوت ويبپاڼې باندې ليدلي شي.
فایور (Fiverr) یوه نړیواله فریلانسنګ پلیټ فارم دی، چیرته چې خلک خپلې مهارتونه لکه ګرافیک ډیزاین، لیکوالۍ، پروګرامینګ، او د ټولنیزو رسنیو مدیریت وړاندې کوي. دا سوال چې آیا په فایور باندې کار کول شرعاً جایز دی او له دې لارې ګټل شوې پیسې حلال دي، په دې ورځو کې ډېری خلکو ذهن ته راځي.
په اسلام کې د کسب او کار لپاره ځینې بنسټیز اصول شتون لري، چې ټولې معاملې باید حلالې وي. د داسې کارونو اجازه نشته چې پکې حرام عناصر لکه سود، قمار، دوکه، یا فحشا شامل وي. همچنان، د کار اصلي طریقه باید هم حلاله وي، او که د دې کار زمینه په داسې شرایطو کې وي چې د دښمن مالی مرسته وکړي، نو دې ته باید پام وشي.
که Fiverr د خپلو ګټو یوه برخه د اس ر ا ئیلو د ملاتړ لپاره کاروي، نو دا د احتیاط وړ ده، ځکه چې د دښمن مالي تقویه کول د شرعي اصولو خلاف دی. خو که Fiverr یوازې د حلالو خدماتو وړاندیز کوي، او د کارونو ډول شرعاً درست وي، نو په دې پلیټ فارم کې فریلانسنګ کول جایز دي.
همدا ډول، که یو شخص غواړي د ټولنیزو رسنیو سپانسر کولو هنر زده کړي او له دې لارې ګټه ترلاسه کړي، دا کار هم یوازې د هغه صورت کې جایز دی چې اعلانونه حلال وي، لکه د فحشا، قمار، او دروغو پرته. او که دغه شخص د سودي بانک حساب استعمالوي، نو که دغه حساب د شخصي سرمایې لپاره وي او سود پکې نه وي، نو دا کار جایز دی، خو که سود (ربا) پکې شتون ولري، نو دا کار ناجایز دی.
په پای کې، دا مهمه ده چې د حلالو لارې څخه ګټه واخیستل شي او له حرامو څخه ځان ساتل شي. که د فایور یا د ټولنیزو رسنیو سپانسر کول حلال وي، نو دا ډول کارونه شرعاً جایز دي. همیشه د احتیاط غوره دی، او له هر ډول شک څخه ځان ساتل باید د انسان لومړیتوب وي.
خلاصه د جواب دا شوه محترمه
🔹 اول: د کسب او کار اصول په اسلام کې
اسلامي شریعت د کسب او کار لپاره عمومي اصول لري، چې مهم یې دا دي:
1. عقد او معاملې باید حلالې وي: د داسې کار کولو اجازه نشته چې پکې حرام عناصر شامل وي، لکه سود، قمار، دوکه، یا فحشا ته بلنه.
2. د معاملې طرفین باید شرعاً د تجارت اهلیت ولري: یعنې دواړه اړخونه باید بالغ، عاقل، او د معاملې صلاحیت ولري.
3. د کسب او کار اصل باید جواز ولري: یعنې که یو کسب خپله ذاتاً حرام نه وي، نو د کسب طریقه هم باید جواز ولري.
د فریلانسنګ یو عمومي اصولي قاعده دا ده چې که د فریلانسر کار ذاتاً حلال وي، نو دا کسب جایز دی، حتی که هغه کار په غیر مسلم ملک یا شرکت کې ترسره کېږي.
خلاصه او مهم ټکي د سوال
📌 که د Fiverr اصل خدمات حلال وي، نو د دې استعمال جایز دی.
📌 که Fiverr د خپلو ګټو یوه برخه د اسرائیلو د ملاتړ لپاره کاروي، نو دا بیا محتاط موقف ته اړتیا لري، ځکه چې د دښمن مالي تقویه کول د شرعي اصولو خلاف دي.
“الأصل في الأشياء الإباحة حتى يدل الدليل على التحريم.”
(الأشباه والنظائر، للسيوطي)
د ټولنیزو رسنیو د اعلاناتو اصول
د اسلام له نظره اعلان ورکول هغه وخت جایز دي چې لاندې شرایط پکې موجود وي:
1. اعلان باید د حرامو شیانو لپاره نه وي:
د فحشا، قمار، شراب، سود، یا داسې نورو ناوړه تبلیغاتو سپانسر کول حرام دي.
2. اعلان باید دروغجن نه وي:
داسې اعلانونه چې دوکه، دروغ، یا مبالغه پکې وي، جایز نه دي.
3. اعلان باید د ګمراهۍ سبب نه شي:
که اعلان د داسې محصول لپاره وي چې خلک ګمراه کوي یا د ګناه لامل ګرځي، نو جایز نه دی.
که یو شخص بانک کې حساب لري او د سپانسر کولو لپاره یې کاروي، نو دلته څو احتمالات دي:
1. که بانک سودي وي او شخص د خپلې سرمایې استعمال کوي، نو اصل کسب حلال دی.
2. که د سپانسر کولو لپاره قرض اخلي او بیا سود پرې ورکوي، نو دا کار ناجایز دی، ځکه چې سود (ربا) حرام دی.
“كل قرض جر نفعًا فهو ربا.”
(المغني، ابن قدامة،)
که اعلانونه د حلالو شیانو لپاره وي، دروغ او فحشا پکې نه وي، نو حلال دي.
که د بانک اکاونټ د شخصي سرمایې لپاره استعمالېږي، نو جایز دی.
که د سودي پیسو یا حرامو لارو څخه کار اخیستل کېږي، نو ناجایز دی.
عمومي توصیه:
🔸 د فایور او ټولنیزو رسنیو سپانسر کول که د حلالې لارې لپاره وي، نو جائز دي.
🔸 له سودي معاملو څخه ځان ساتل ضروري دی.
🔸 که Fiverr د دښمن د ملاتړ سبب کېږي، نو احتیاط غوره دی.
🌿 د اسلامي اصولو مطابق که د اعلاناتو منځپانګه حلاله وي، نو دا کسب جایز دی.
الله تعالی دې موږ ته حلال رزق راکړي او له حرامو څخه مو وساتي. آمین!
فإن كان صوابا فمن الله وإن كان خطأ فمني ومن الشيطان والله ورسوله بريئان منه.
که ليکنه درسته او مفيده وي دا د الله سبحانه وتعالی په توفيق او مدد سره او که غلطيانې په کښي موجود وي دا زما کمزورئ ده او ما پري خبر کړي مننه .
يادونه!
وټسپ نمبر باندې مشوره تنقيد تجويز باندې زما رهنمايي وکړي.
………………………..
الجواب الصحيح : خالد منصور هډه وال
—————————
که شرعي سوالونه لري ځواب لپاره برا وټسپ نمبر باندې مونږه سره شريک کړي
نوټ..
او ضرور ئي شير کړئ مننه .
مننه له هغه چا نه چې ليکنه ئي وه لوستله او د ګوتو نښه يې پرېښوده.!