شخص روزه دار از کشورش به کشور همسایه مسافرت می کند که پس از رسید و اندکی استراحت وقت افطار کشورش فرار می رسد اما در کشوری که وی سفر نموده چند ساعتی برای افطار باقی بوده وخورشید هنوز غروب نکرده است، حال چنین فردی بر اساس اوقات افطار کشورش عمل کند و یا اینکه طبق اوقات کشوری که فعلا در آن حضور دارد عمل نماید؟
الجواب باسم ملهم الصواب
خداوند متعالی در کلام پاکش، انتهای وقت افطار را اینگونه بیان می‌کند: [ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ] {سوره بقره/ آیه 187} و همچنین پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ هنگامی که با یاران‌شان ـ رضوان الله تعالی علیهم ـ به سفر رفتند هنگام غروب آفتاب به حضرت بلال ـ رضی الله عنه ـ اینگونه فرمودند: ثم قال: بيده: «إذا غابت الشمس من ها هنا، وجاء الليل من ها هنا، فقد أفطر الصائم».
با توجه به آیه و حدیث مذکور و گفته فقهای کرام برای جواز افطار غروب حسی لازم است، از این رو شخص مسافر باید طبق اوقات اقطار کشوری که در ان حضور دارد عمل نماید.
الدلائل:
فی القرآن الکریم:
[ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ]([1])
وفی الحدیث الشریف:
فی صحيح مسلم:
حدثنا يحيى بن يحيى، وأبو كريب، وابن نمير، واتفقوا في اللفظ قال يحيى: أخبرنا أبو معاوية، وقال ابن نمير: حدثنا أبي، وقال أبو كريب، حدثنا أبو أسامة، جميعا عن هشام بن عروة، عن أبيه، عن عاصم بن عمر، عن عمر رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «إذا أقبل الليل وأدبر النهار، وغابت الشمس فقد أفطر الصائم» لم يذكر ابن نمير: «فقد».([2])
ـ وفی التاتارخانیة:
قال أصحابنا: وقت الصوم من حین یطلع الفجر الثانی، وهو الفجر المستطیر المنتشر فی الأفق، إلی غروب الشمس، وإذا غربت الشمس خرج الوقت.([3])
([1]) سورة البقرة/ الآیة187.
([2]) صحيح مسلم/ص430/کتاب الصیام/باب بيان وقت انقضاء الصوم وخروج النهار/الناشر: دارالآفاق العربية.
([3]) الفتاوی التاتارخانیة /ج3/ص352/(رقم: 4547)/کتاب الصوم/الفصل1: وقت الصوم وما یتصل به/مکتبه حنفیه.
و الله اعلم بالصّواب