الجواب وبالله التوفیق
قبل از پاسخ به صورت مسئوله باید دانست که این آیه به وسیله‌ی آیات قتال منسوخ شده است. مطلب این است: از آنجا که نخستین دور اسلام بود و دین نوظهور از قدرت و صلابت برخوردار نبود، و از طرفی هم کفار همیشه در پی آزار و اذیت مسلمانان بودند، خداوند متعال به پیامبرش فرمود: در برابر آزار و کلام آزار دهنده‌ی کفار هیچ واکنشی نشان ندهید؛ بلکه آنها را به خدا حواله کنید.
پس از اینکه آیات جهاد و قتال نازل شدند، این آیه بنابر قول اکثر مفسرین منسوخ شده است. البته اگر منسوخ نشده باشد، باز هم از آن رهبانیت ثابت نمی‌شود؛ چون رهبانیت عبارت‌ست از ترک لذت دنیا و اختیار کردن گوشه نشینی، اما این آیه دستور به صبر و شکیبایی بر آزار کفار را می‌دهد که در این فرمایش هیچ دستور و اشاره‌ای که دلالت بر رهبانیت و ترک لذت دنیا داشته باشد دیده نمی‌شود.
عبارات المفسرین:
ـ فی روح المعانی:
[وَاهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِيلًا] بأن تجانبهم وتداريهم ولا تكافئهم وتكل أمورهم إلى ربهم كما يعرب عنه.([1])
ـ وفی تفسير المظهری:
[وَاهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِيلًا] بان تجانبهم ولا تكافئهم وتكل أمرهم الى الله هذه الاية نسختها اية القتال.([2])
ـ وفی تفسير المراغی:
[وَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِيلًا] أي واصبر على ما يقول فيك وفى ربك سفهاء قومك المكذبون لك، واهجرهم هجرا جميلا بأن تداريهم وتجانبهم وتغضى عن زلاتهم ولا تعاتبهم.([3])
ـ وفی التحرير والتنوير:
فالهجر الجميل هو الذي يَقتصر صاحبه على حقيقة الهجر ، وهو ترك المخالطة فلا يقرنها بجفاء آخر أو أذى ، ولما كان الهجر ينشأ عن بعض المهجور ، أو كراهية أعماله كان معرَّضاً لأن يعتلق به أذى من سبّ أو ضرب أو نحو ذلك . فأمر الله رسوله بهجر المشركين هجراً جميلاً ، أي أن يهجرهم ولا يزيدَ على هجرهم سَبّاً أو انتقاماً. وهذا الهجر : هو إمساك النبي عن مكافاتهم بمثل ما يقولونه مما أشار إليه قوله تعالى : واصبر على ما يقولون. وليس منسحباً على الدعوة للدين فإنها مستمرة ولكنها تبليغ عن الله تعالى فلا ينسب إلى النبي.([4])
([1]) روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم/ج15/ص119/سورة مزمل/تحت آیة:10/دارالکتب‌العلمیة/الطبعة الثانیة.
([2]) تفسیر المظهری/ج10/ص75/سورة مزمل/تحت آیة:10/داراحیاءالتراث العربی/الطبعة الأولی.
([3]) تفسیر المراغی/ج10/الجزء:29/سورة مزمل/تحت آیة:2/دارالفکر/الطبعة الأولی.
([4]) تفسیر التحریر والتنویر المعروف… ابن عاشور/ج29/ص250/سورة مزمل/تحت آیة:10/مؤسسة التاریخ.
و الله اعلم بالصّواب